کهکشان ما همیشه به شکل مارپیچ امروزی نبوده است
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۹۲۷۰۷
ایتنا - گذشته پرآشوب کهکشان راه شیری فقط منحصر به کهکشان ما نیست و در ضمن هنوز به پایان نرسیده است.
به گزارش اسپیس، «آلیستر گراهام» با استفاده از رصدهای قدیمی و جدید، چگونگی تحول کهکشانها از شکلی به شکل دیگر را بررسی کرده است.
او ضمن بررسی این فرایند، که «گونهزایی کهکشانی» شناخته میشود، نشان داد که برخوردها و درآمیختگیهای بعدی کهکشانها نوعی «انتخاب طبیعی» است که فرایند فرگشت کیهانی را به پیش میبرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، این به معنای آن است که گذشته پرآشوب کهکشان راه شیری فقط منحصر به کهکشان ما نیست و در ضمن هنوز به پایان نرسیده است. او با اشاره به قانون بقای اصلح در زیستشناسی فرگشتی (تکاملی) میگوید اکنون ستارهشناسی سرانجام ساختاری جدید و دنباله و عقبهای فرگشتی دارد که بر مبنای آن، گونهزایی کهکشانی در ادغام ناگزیر کهکشانها رخ میدهد که گرانش عامل آن است.
کهکشانها شکلهای مختلفی دارند. برخی، مانند کهکشان راه شیری، از بازوهای ستارگان منظمی تشکیل شدهاند که به شکل مارپیچ پیرامون تودهای مرکزی از جرمهای ستارهای میچرخند. کهکشانهای دیگر، مانند مسیه ۸۷ (اِم ۸۷)، به شکل بیضی و شامل میلیاردها ستارهاند که به صورتی آشفته پیرامون تودهای متمرکز در گردشاند.
از دهه ۱۹۲۰، ستارهشناسان کهکشانهای متعددی را از لحاظ ریختشناختی بر اساس توالی خاصی به نام «توالی هابل» طبقهبندی کردهاند. کهکشانهای مارپیچی، مانند کهکشان ما، در یک انتهای این توالی قرار دارند، در حالی که کهکشانهای بیضوی، مانند اِم ۸۷، در انتهای دیگر این توالی قرار دارند. پل بین این دو سر طیف کهکشانهای کروی درازیاند که فاقد بازوهای مارپیچیاند و کهکشانهای عدسی شکل نامیده میشوند.
اما آنچه این سیستم پرکاربرد طبقهبندی ریختشناختی کهکشانها تا کنون نداشته است، مسیرهای فرگشتی (تکاملی) است که یک شکل کهکشانی را به شکل دیگر کهکشانی مرتبط میکند.
تغییر شکل تکامل کهکشانی
آلیستر گراهام برای تقسیمبندی مسیرهای فرگشتی در توالی هابل، ۱۰۰ کهکشان نزدیک به راه شیری را در تصاویر ثبتشده تلسکوپ فضایی هابل بررسی و آنها را با تصاویر ثبتشده فروسرخ تلسکوپ فضایی اسپیتزر مقایسه کرد. این مقایسه به او امکان داد که بتواند جرم همه ستارگان هر کهکشان را با جرم سیاهچالههای مرکزیشان مقایسه کند. این محاسبه از وجود دو نوع متفاوت کهکشانهای عدسیشکل خبر داد: یکی کهکشانهای قدیمی و بدون غبار و دیگری کهکشانهای جوان و سرشار از غبار.
او دریافت هنگامی که کهکشانهای بدون غبار یا کمغبار در روند جمعآوری گاز و غبار و مواد دیگر قرار میگیرند، صفحهای که ناحیه مرکزی آنها را احاطه کرده است مختل میشود و این اختلال سبب ایجاد الگویی مارپیچی میشود که از مرکز آنها منشعب میشود. همین سبب ایجاد بازوهای مارپیچی میشود که نواحی در حال گردش و بیش از حد متراکمیاند که هنگام چرخش، تودههای گاز ایجاد میکنند و فشرده و متراکم میشوند و از دل آنها ستارهها شکل میگیرند.
از سوی دیگر، کهکشانهای عدسیشکل سرشار از غبار زمانی ایجاد میشوند که کهکشانهای مارپیچی با یکدیگر برخورد میکنند و ادغام میشوند. از همین روست که کهکشانهای مارپیچی دارای کره مرکزی کوچکی با بازوهای مارپیچی امتدادیافته از ستارهها و نیز گاز و غبارند. کهکشانهای عدسیشکل جوان و پرغبار، نسبت به کهکشانهای مارپیچی و کهکشانهای عدسیشکل کمغبار، مشخصا کرویترند و سیاهچالههای برآمدهتری دارند.
حاصل شگفتانگیز این پژوهش این است که کهکشانهای مارپیچی، مانند کهکشان راه شیری، در واقع در توالی هابل بین کهکشانهای عدسیشکل پرغبار و کمغبار قرار دارند.
گراهام میگوید وقتی مشخص شد که کهکشانهای عدسیشکل آن گونه که پیش از این تصور میشد تنها گروه از کهکشانهای میانی در توالی هابل نیستند، همهچیز سر جای خودش قرار گرفت. این باعث شد که توالی کهکشانها را یک بار دیگر ترسیم کنیم و از همه مهمتر، اکنون مسیرهای فرگشتی (تکاملی) کهکشانها را بهصورت توالی پیوند و بهاصطلاح ازدواج میان آنها میبینیم یا چیزی شبیه به شرکتهایی که شرکتهای دیگر را به مالکیت خودشان درمیآورند و تصاحب میکنند و با هم ادغام میشوند.
تاریخچه به مالکیت درآوردن کهکشانهای دیگر و ادغام آنها
گمان میرود که تاریخچه کهکشان راه شیری با مجموعه ای از رخدادهای «همنوعخواری» رقم زده شده باشد و کهکشان ما، در گذشتههای دور، کهکشانهای اقماری کوچکتر پیرامونش را بلعیده باشد تا رشد کند.
این پژوهش نشان میدهد که علاوه بر این، کهکشان ما کهکشانهای دیگر را نیز به تصاحب و مالکیت خودش درآورده، مواد آنها را جمع کرده، و بهتدریج از کهکشانی عدسیشکل به کهکشانی مارپیچی تبدیل شده است که امروزه میشناسیم.
همچنین، کهکشان ما برای در هم آمیختن با نزدیکترین همسایه کهکشانی بزرگش، یعنی کهکشان آندرومدا، آماده میشود؛ رخدادی که به گفته دانشمندان زمانی بین ۴ تا ۶ میلیارد سال آینده صورت خواهد گرفت. این برخورد و ادغام دو کهکشان الگوی بازوی مارپیچی هر دو کهکشان را از بین میبرد. پژوهشهای جدید نشان میدهد که کهکشان حاصل از این ادغام احتمالا کهکشانی عدسیشکل و پرغبار خواهد بود که همچنان شکل صفحه (دیسک) دارد، اما دیگر ساختار مارپیچیاش را از دست خواهد داد.
اگر کهکشان حاصل از برخورد راه شیری-آندرومدا خود با کهکشان عدسیشکل پرغبار دیگری روبهرو و با آن ادغام شود، آنگاه ویژگیهایی چون دیسک کهکشانی نیز از میان خواهد رفت و از این برخورد کهکشانی بیضیشکل، ناتوان از ذخیره ابرهای گاز و غبار سرد، پدید خواهد آمد.
اخترشناسان آیندههای دور خواهند توانست به روند فرگشت این کهکشان جدید پی ببرند. در واقع، کهکشانهای عدسیشکلی که کمغبارند میتوانند بهعنوان سوابق فسیلی عمل کنند. به عبارت دیگر، سوابق فسیلی از فرایندهایی باشند که شکل کهکشانهای قدیمی و رایج صفحهایشکل در کیهان اولیه را تغییر دادهاند.
این یافته میتواند به توضیح وجود یک کهکشان عظیم کروی کمک کند که تلسکوپ فضایی جیمز وب کشف کرده و فقط ۷۰۰ میلیون سال پس از مِهبانگ وجود داشته است. پژوهشهای جدید همچنین حاکی از این امر است که ادغام کهکشانهای بیضوی فرایندی است که ممکن است بتواند وجود برخی از پرجرمترین کهکشانهای گیتی را توضیح دهد که در قلب خوشههایی با بیش از هزار کهکشان قرار دارند.
منبع: ايتنا
کلیدواژه: کهکشان راه شیری فضا ناسا کهکشان های عدسی شکل کهکشان های مارپیچی کهکشان راه شیری قرار دارند کهکشان ما کم غبار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.itna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ايتنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۹۲۷۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگرانی از هجوم گردوغبار به ۴ استان
بیتوجهی ترکمنستان به مدیریت کانونهای بحرانی گردوغبار این کشور در حالی است که یکی از بزرگترین چشمههای بحرانی گردوغبار منطقه با ۱۰ میلیون هکتار وسعت، در صحرای قرهقوم ترکمنستان واقع شده است. این چشمه بحرانی گردوغبار به دلیل جهت باد به سمت ایران، در بهار و تابستان، شهرها و استانهای شمالی و شمال شرقی ایران را تحت تاثیر قرار میدهد. سال گذشته بود که گرد و غبار صحرای قره قوم ترکمنستان چند روزی آسمان شهرهای شمالی و شمال شرق را تیره کرد. براین اساس، احتمال تکرار این رویداد در روزها و ماههای پیش رو وجود دارد.
به گزارش همشهریآنلاین، علیمحمد طهماسبیبیرگانی، دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار از پیگیریها و رایزنیها با طرفهای ترکمنستانی خبر داد و اعلام کرد: «کانون بحرانی گرد و غبار این کشور تاثیر مستقیم بر ایران دارد و به دلیل اینکه جهت وزش باد به سمت ایران است، شهرهای شمالی و شمال شرقی ما را با مشکل مواجه میشوند؛ در حالی که ترکمنستان از این کانونها تاثیر چندانی نمیگیرد. به همین خاطر سالهاست این کشوردر این زمینه بی توجهی میکند و با وجودی که چندین مرحله با طرف ترکمنستانی مکاتبه کرده و جلسات مجازی برگزار کردهایم، اما این کشور برای مدیریت کانونهای بحرانی صحرای قره قوم پای کار نمیآید.»
هیات عراقی به زودی در تهراندبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغباردر خصوص پیگیریها و اقدامات مشترک ایران و عراق درباره مدیریت گردوغبار کانونهای بحرانی غرب کشور گفت: «به دنبال تفاهم نامهای که سال قبل با معاون وزیر جهاد کشاوررزی عراق به امضا رساندیم، ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت گروهی متشکل از مدیران و کارشناسان عراقی برای پیگیری و انجام عملیات مشترک در این تفاهم نامه به ایران سفر میکنند. همچنین هدف از این سفر این است که طرف عراقی اعلام کند در راستای تفاهم نامه چه اقداماتی را به نتیجه رسانده است. چرا که ما پایلوتهایی که تعیین کردیم را با همکاری برنامه توسعه ملل متحد، پیش بردیم و مطالعاتی هم برای تعیین اقداماتی که باید در مناطق پایلوت تعیین شده است در دست تهیه است و تا تیرماه به پایان میرسد. با پایان این مطالعات میتوانیم اقدامات عملیاتی را در دو منطقه پایلوت کشور انجام دهیم.»
برنامههای کنترل گرد و غبارطهماسبی درپاسخ به این پرسش که برنامههای اجرایی ایران درمناطق تعیین شده پایلوت برای مدیریت گرد وغبار شامل چه اقداماتی است، گفت: «مدیریت و اصلاح مراتع برای اراضی مرتعی، عملیات نهال و بوته کاری، احداث بادشکن زنده و غیر زنده و همچنین استفاده از مالچهای زیستی در اراضی ماسهای از جمله اقداماتی است که باید برای مقابله با گرد و غبار در مناطق تعیین شده اجرا کنیم. در واقع نوع اقدامات عملیاتی به شرایط منطقه بستگی دارد.»
دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار درپاسخ به اینکه بیشترین نگرانی برای هجوم گرد و غبار به کشور از ناحیه کدام کانونهای گردو غبار وجود دارد؟ گفت: «با توجه به پراکنش بارندگیهایی که داشتیم، نگرانی کمتری از کانونهای گرد و غبار غرب و جنوب غرب کشور وجود دارد. در مقابل، بیشترین نگرانی از ناحیه چشمههای گرد و غبار شرق و شمال شرق (صحرای قره قوم ترکمنستان) است که در بهار و تابستان این نواحی ایران را تحت تاثیر قرار میدهد.»
۵ استان تحت تاثیر گرد و خاک قره قومایران مطالعاتی ذیل برنامه عمل زیرمنطقهای برای شناسایی کانونهای اصلی گرد و غبار انجام داده است که در این بررسیها مشخص شد یکی از کانونهایی که مناطق شمال و شمال شرق ایران را تحت تاثیر قرار داده است، در صحرای قره قوم ترکمنستان واقع شده است که ۱۰ میلیون هکتار وسعت دارد. طوفانهای گرد و غبار از صحرای قره قوم ترکمنستان، ۴ استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان و مازندران را در فصول بهار و پاییز تحت تاثیر قرار میدهد به طوری که گاهی دید افقی به کمتر از ۱۰۰۰ متر میرسد. صحرای قرهقوم (شن سیاه) بیابانی در آسیای میانه و یکی از بزرگترین کویرهای شنی جهان است که حدود ۷۰ درصد از مساحت کشور ترکمنستان (۳۵۰ هزار کیلومتر مربع) را پوشاندهاست.